ترمینولوژی حقوق
(حرف اول عبارت مورد نظر را انتخاب کنید)
اصولاً آشنایی با واژه‌های تخصصی، یکی از ابزارهای فهم هر علم و دانش تخصصی است. شاید یکی از علت‌های انتشار فرهنگ تخصصی، فراهم آوردن امکان درک بهتر مفاهیم، واژه‌ها و اصطلاحات آن دانش برای فهم آسان‌تر متون تخصصی باشد.
در علم حقوق، واژه نامه‌های تخصصی اهمیت بیشتری دارند؛ زیرا در این علم بر توجه به مفاهیم دقیق واژه‌ها در تفسیر مواد قانونی و استنباط احکام حقوقی تأکید به سزایی می‌شود
(به ویژه زمانی که مقتضیات و شرایط مربوط، ارائه یک تفسیر لفظی را ایجاب می‌نماید). به همین لحاظ بسیاری از حقوقدانان به تهیه واژه نامه‌های تخصصی و حقوقی دست یازیده‌اند که شاید چشمگیرترین آن‌ها آثار استاد گرانقدر، جناب آقای دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی، باشد که احتمالاً برای نخستین بار ترمینولوژی حقوق و سپس دانشنامه حقوقی را انتشار داد و به صورت مبسوط به این موضوع پرداخت. ویژگی کار آقای دکتر لنگرودی ارائه تعاریف واژه‌های فقهی و حقوقی بوده، با این تفاوت که ایشان دامنه این اصطلاحات را به سایر علوم نیز تسری داده‌اند. ضمن آن که در ارائه این تعاریف الزاماً به متون پای بند نبوده و چه بسا تفسیر و برداشت خود را هم ارائه کرده‌اند. در هر حال باید گفت که انتشار واژه‌نامه‌های تخصصی و حقوقی، امری بسیار بدیع و در خور توجه است.
استفاده از واژه‌های تخصصی در قوانین و مقررات کشور، از یک سو و تفاوت زبان حقوقی با زبان محاوره‌ای، از سوی دیگر، سبب گردیده تا بسیاری از این واژه‌ها امروزه برای دانشجویان حقوق قابل درک و فهم نباشد. اهمیت تعاریف اصطلاحات حقوقی در استنباطات حقوقی به نحوی است که ناآشنایی به آن‌ها می‌تواند به نتایج نادرستی بینجامد.
واژه‌نامه‌ای که پیش روی شماست، ویژگی‌های خاصی دارد که عبارتند از:
1. انتخاب واژه‌ها بر اساس کاربرد آن‌ها در قوانین و مقررات کشور. به همین دلیل، این واژه‌ها از لحاظ عملی در قانونگذاری کشور دارای پیشینه هستند؛
2. تعریف واژه‌ها فقط با استناد به تعاریف قانونی آن‌ها به عمل آمده است بدین معنا که در ارائه این تعاریف، از تعاریف مورد نظر قانونگذار در قوانین مصوب و تعاریف دولت در مورد مصوبات هیأت دولت و آیین‌نامه‌ها ... استفاده شده است. این شیوه سبب می‌گردد که ترمینولوژی قوانین و مقررات دارای اهمیت بسزایی گردد؛ زیرا چه بسا ممکن است حقوقدانان در بیان تعاریف اصطلاحات اتفاق نظر نداشته باشند؛ ولی تکیه بر تعاریف ارائه شده از سوی قانونگذار در این واژه‌نامه سبب خواهد شد که در عمل این تعاریف قابل اتکا و توجه گردند. بر این اساس، ارزش کاربردی این واژه‌نامه به لحاظ اتکای صرف آن بر تعاریف قانونی، بسیار افزایش خواهد یافت؛
3. در مواردی که یک واژه از طرف مراجع مختلف تعریف شده است، تعاریف قانونگذار مقدم بر تعریف سایر مراجع درج گردیده است و در مورد تعاریف متعدد از طرف یک مرجع تعریف مؤخر از نظر تاریخ در مرحله اول و تعاریف به عمل آمده در تاریخ‌های مقدم در مراحل بعدی درج شده است. لازم به ذکر است که تشخیص معتبر با منسوخه بودن تعریف به عهده کاربر بوده و گردآورنده ادعائی در این زمینه ندارد.
4. ویژگی خاص گردآوردنده این مجموعه، که خود در خور توجه است؛ آقای محسن قره‌باغی سالیانی متمادی را در سمت مدیر اداره تنقیح قوانین در مجلس شورای اسلامی اشتغال داشته‌اند و هم اینک نیز دبیر هیات بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین و مقررات عمومی کشور هستند، و کل دوران فعالیت و تلاش کاری وی در زمینه قوانین و مقررات گذشته است؛
5. بهره گرفتن از مجموعه قوانین مصوب مجلس از بدو دوره قانونگذاری تا پایان سال 1381، مصوبات هیات دولت، آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام، در تهیه ترمینولوژی شایان توجه است.
امید است که انتشار این مجموعه برای جامعه علمی و دانشگاهی و دست‌اندرکاران امر قضاوت، وکالت و قانونگذاری مفید و مثمرثمر باشد. قطعاً انتشار هر مجموعه‌ای که اولین تجربه در نوع خود تلقی می‌شود، نواقصی در بر دارد؛ ولی ارائه دیدگاه‌ها و پیشنهادهای اصلاحی خوانندگان محترم و صاحب‌نظر می‌تواند مشوق نویسنده برای تکمیل این مجموعه باشد.
در پایان بار دیگر از زحمات آقای محسن قره‌باغی، گردآورنده این مجموعه که فکر ابتکاری آن را ارائه نموده و قدم در این راه پر زحمت نهاده‌اند سپاس و قدردانی می‌گردد.
بهزاد پورسید
معاون پژوهشی مرکز پژوهش‌ها
مجلس شورای اسلامی
سلام! فقط میگم این بهترین پست وبلاگت بود! همین!
سلام خیلی ممنون.قابلی نداشت.
موفق باشید!!!
سلام سعید جان وبلاگ توپی داری به روزش کن یادت نره ها
به ما هم سر بزن یا علی
سلام رضا جان!
ممنون.به محض اینکه وقت کنم حتما به روزش می کنم.
به روی چشم به تو هم سر میزنیم.