حقوقدانان شاهد

حقوقدانان شاهد

سلام به وبلاگ خودتون خوش آمدید امیدوارم که از وبلاگ خوشتون بیاد.لطفا نظر بدید.
حقوقدانان شاهد

حقوقدانان شاهد

سلام به وبلاگ خودتون خوش آمدید امیدوارم که از وبلاگ خوشتون بیاد.لطفا نظر بدید.

حقوق متهم پس از احضار یا جلب

در جرائم غیرمشهود که فردی به عنوان متهم و با حکم مخصوص قاضی، توسط ماموران دستگیر می شود ماموران (که در این موارد به آنها در قانون ضابطان دادگستری گفته می شود) اول باید اقدامات لازم را برای جلوگیری از محو آثار جرم و

در جرائم غیرمشهود که فردی به عنوان متهم و با حکم مخصوص قاضی، توسط ماموران دستگیر می شود ماموران (که در این موارد به آنها در قانون ضابطان دادگستری گفته می شود) اول باید اقدامات لازم را برای جلوگیری از محو آثار جرم و فرار متهم و هر تحقیقی که برای کشف جرم لازم است به عمل آورده و نتیجه اقدامات خود را به اطلاع مرجع قضایی صالح برسانند و بعد از آن بقیه عملیات مربوط به تحقیقات را اگر مرجع قضایی لازم دانست که توسط ضابطان دادگستری انجام شود با دستور و نظارت مقام قضایی انجام می دهند.
تفهیم اتهام و دلایل آن
آنچه که در اولین اقدام باید از ناحیه ضابطان دادگستری رعایت شود این است که بلافاصله موضوع اتهام را به طور کتبی با ذکر دلایل به متهم تفهیم و ابلاغ کنند. پس یکی از مهمترین حقوق هر متهم حتی متهمی که در صحنه وقوع جرم و در معرض دید ماموران دستگیر شده است این است که بلافاصله و به طور کتبی نوع اتهام و دلیل یا دلایل آن به وی تفهیم و ابلاغ شود.یعنی فرد دستگیر شده یا متهم باید از همان ابتدای امر بداند که به چه دلیل یا دلایلی و به چه نوع جرمی مورد اتهام واقع شده است. بنابراین یکی از مهمترین حقوق متهم، تفهیم اتهام و دلایل آن به طور کتبی به او است تا با آگاهی از نوع اتهام و دلایل آن به دفاع از خود بپردازد. مثلاً اگر کسی در تاریخ 12/2/68 در منزل شخصی کشته شده باشد و آلت قتاله هم اسلحه صاحب منزل باشد و صاحب اسلحه دستگیر شود و به او تفهیم کنند که متهم هستی به قتل دلیلش هم اینکه اولاً جسد مقتول در منزل شما پیدا شده و ثانیاً وسیله یی که مقتول با آن کشته شده اسلحه متعلق به شما است.حال اگر متهم در آن تاریخ اصلاً در مسافرت بوده باشد و دلیل هم داشته باشد وقتی از اتهام و دلایل اتهامش آگاه شد می تواند با ارائه دلیل ثابت کند که در زمان وقوع قتل در منزل نبوده است و معلوم می شود که از اسلحه او کس دیگری استفاده کرده و باید دنبال قاتل واقعی بگردند. به این ترتیب سر بی گناهی بالای دار نمی رود، و امکان دفاع افراد بی گناه میسر می شود.
حق استفاده از وکیل
همان گونه که قانونگذار اجازه داده که در مواقع خطر جانی یا مالی هر شخصی بتواند با استفاده از ابزارهای قانونی از خود دفاع کرده و خطر را از خودش دور کند و در واقع به او اجازه دفاع مشروع داده است، در امور حقوقی نیز چنانچه شخصی مواجه با حمله یی شود (یعنی دعوایی کیفری یا حقوقی علیه وی مطرح شود) حق دارد با استفاده از ابزارهای مناسب قانونی از حقوق خود دفاع کند. به عبارت دیگر چون در این صورت حمله انجام شده به چنین شخصی (مثلاً ایراد اتهام) با توجه به ابزارهای قانونی صورت می گیرد و معمولاً اشخاص معمولی با مسائل قانونی و زیروبم های حقوق خود آشنا نیستند باید امر دفاع را کسی که مسلط به قوانین جاریه مملکت باشد به عهده گیرد تا بتواند دفاعی مناسب حمله (یعنی ایراد متهم) به عمل آورد. یعنی انتخاب وکیل در واقع برای استیفای حق دفاع است که از حقوق اولیه هر شهروند ایرانی است و تنها وکیل می تواند چنین حقی را به نحو احسن استیفا کند و به همین دلیل در اغلب سیستم های حقوقی مدرن جهان امروز همراه داشتن وکیل در کلیه مراحل تحقیق و رسیدگی و در امور حقوقی از حقوق اولیه هر شخص است. در قانون آیین دادرسی ما نیز چنین حقی برای طرف های دعوا در نظر گرفته شده است و نه تنها متهم حق دارد که از وکیل استفاده کند بلکه دادسرا و دادگاه ها هم مکلف شده اند که اگر متهمی وکیل نداشت برای او امکانات استفاده از وکیل را فراهم کنند.منع تهدید و شکنجه متهم
در رابطه با این بند 2 سوال مطرح می شود، 1- آیا مقام قضایی یا کسانی که با دستور مقام قضایی از متهم تحقیقات می کند، حق دارد هر گونه سوالی که خودش لازم می داند مطرح کند؟
2- آیا مقام قضایی یا کسی که با دستور مقام قضایی تحقیقات از متهم را به عمل می آورد حق دارد پاسخ سوالاتش را به هر طریقی که لازم می داند، از متهم بگیرد؟
در پاسخ به سوالات مطروحه در ارتباط با بند «پ» باید گفت؛ یکی دیگر از مواردی که مراجع تحقیق و قضات در رسیدگی و تحقیقات باید مورد توجه قرار دهند تا متهم در کمال آزادی اراده و اختیار پاسخ سوالات مطروحه را داده و دادسرا یا دادگاه را به سمت حقیقت راهنمایی کند، این است که مرجع تحقیق تحت هیچ عنوانی و در هیچ شرایطی حق ندارد هر گونه سوالی که به نظر خودش لازم است مطرح کند بلکه باید سوالاتی که از متهم می شود؛
اولاً؛ در ارتباط با موضوع اتهام باشد، یعنی قاضی حق ندارد سوالات غیرمرتبط با موضوع اتهام را از متهم مطرح کند، منظور از سوالات غیرمرتبط با موضوع اتهام، سوالاتی است که پاسخ داده شده به آنها هیچ تاثیری در کشف حقیقت و اتهام وارده ندارد. مثل اینکه در پرونده یی که موضوع آن سرقت است از متهم راجع به «شرب خمر» سوال و تحقیق شود. همچنین قاضی حق ندارد سوالاتی راجع به گذشته متهم - که بی ارتباط با موضوع اتهام است- بکند. مثل اینکه از متهم بپرسد آیا در سال های پیش سفر به خارج از کشور داشته یی یا نه؟ یا بپرسد آیا تاکنون با کسی رابطه نامشروع داشته یی یا نه؟ این گونه سوالات، سوالات غیر مفید و غیرمرتبط با موضوع اتهام هستند که پاسخ به آنها هیچ تاثیری در رسیدن قاضی به حقیقت ندارد.
ضمناً قاضی حق ندارد طوری از متهم سوال و تحقیق کند که در واقع پاسخ به آن را به متهم القا و تلقین کند. مثلاً از متهم که اساساً منکر سرقت است، بپرسد مال مسروقه را به کسی فروختی؟ این گونه سوال القایی یا تلقینی است که قانونگذار طرح این گونه سوالات را ممنوع اعلام کرده است. همچنین قاضی یا مقام تحقیق حق ندارد متهم را اغفال کرده و با فریب دادن متهم او را وادار به پاسخگویی کند. مثل اینکه به متهم بگوید اگر پاسخ این سوال را بدهی و اتهام را قبول کنی، در مجازاتت تخفیف داده می شود یا اگر اتهام را بپذیری، پرونده را می بندم و آزاد می شوی و نیز قاضی یا مقام قضایی حق ندارد در مورد عقاید و نظرات متهم در موارد خاصی سوال کند، زیرا این گونه سوالات جنبه تفتیش عقاید دارند و طرح آنها ممنوع شده است. مثل اینکه از متهم بپرسند نظرت در مورد فلان مقام مملکتی چیست؟ یا اینکه آیا در نماز جمعه شرکت می کنی؟ تابع چه مذهبی هستی؟ و از این قبیل سوالات که جنبه تفتیش عقاید دارند.اما درخصوص اینکه آیا قاضی یا مقام قضایی تحقیق حق دارد از هر طریقی که لازم می داند به حقیقت برسد؟ لازم است که یادآوری شود هر گونه تهدید یا شکنجه متهم و اجبار او به پاسخ دادن ممنوع است و قاضی یا هر کسی که با دستور قاضی از متهم تحقیق می کند حق ندارد از هر راهی که تشخیص می دهد پاسخ سوالاتش را به دست آورد و به عبارت دیگر و به اصطلاح حقوقدانان، تحصیل دلیل از طریق غیرقانونی ممنوع است و از آنجایی که تهدید، شکنجه، اجبار و اغفال متهم به پاسخگویی، طرح سوالاتی که تلقینی و القایی هستند یا طرح سوالاتی که غیرمفید هستند و ارتباطی با موضوع اتهام ندارند و طبق قانون منع شده است طرح آنها غیرقانونی است.
پس تحقیقاتی که بدون رعایت این موارد انجام شود غیرمعتبر است و قاضی دادگاه نمی تواند در هنگام صدور رای به آنها توجه کند و اگر رای بدون رعایت این موارد صادر شود در مراحل تجدید نظر و در مراجع بالاتر قابل نقض است.رعایت حق سکوت
سوال؛ آیا متهم می تواند از پاسخ به سوالاتی که در بازجویی یا بازپرسی یا در دادگاه از او می شود خودداری کند؟ و به عبارت دیگر آیا متهم نمی تواند از پاسخ به سوالات طفره برود؟
پاسخ؛ یکی از حقوق حقه هر متهم در این قبیل موقعیت ها (حق سکوت) است یعنی متهم حق دارد پاسخ سوالات را ندهد و سکوت کند و در این گونه موارد مرجع قضایی حق ندارد او را وادار به پاسخگویی کند بلکه فقط مکلف است سکوت متهم را صورتجلسه کند و برای کشف حقیقت راجع به ادله دیگر تحقیق کند.
رعایت حرمت و کرامت فرد دستگیر شده
نگهداری متهم در سلول انفرادی و تحقیق و بازجویی از وی در شرایط فشار و غیرعادی مثل تحقیق با چشم یا دست وپای بسته یا تحقیق و بازجویی در شب آن هم برای مدت طولانی به نحوی که مانع خواب متهم شود، خلاف مقررات قانونی است زیرا اعمال هر نوع شکنجه به افراد دستگیرشده ممنوع است، رعایت حرمت و کرامت انسانی کلیه متهمان از وظایف اساسی ماموران و متصدیان تحقیق است. بنابراین ماموران و کسانی که کار تحقیق از متهم را انجام می دهند حق ندارند متهم را در شرایطی قرار دهند که حرمت و کرامت انسانی او تضییع شود و بلکه تکلیف دارند که با متهم طوری رفتار کنند که شخصیت انسانی او حفظ شود زیرا همان طور که گفتیم متهم کسی است که هنوز جرم او ثابت نشده و ممکن است که حتی بعد از اینکه تحقیقات تمام شد حکم برائت او صادر شود. هر چند که اگر مجرم هم شناخته شود، باز ماموران حق ندارند با او به طور غیرانسانی رفتار کنند. و نیز تا زمانی که حکم قطعی علیه کسی صادر نشده و ثابت نشده است که مجرم بوده است هیچ یک از مقامات قضایی حق ندارند که اتهام او را افشا کنند و لطمه به آبرو و حیثیت اشخاص وارد کنند.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد